Hãng tin CNN cho hay phiên giao dịch Thứ Năm (16/10/2025) đen tối vừa qua đã giáng một đòn mạnh vào Phố Wall, khi nỗi lo về rủi ro tín dụng và gian lận bắt đầu lan rộng từ các góc khuất của thị trường đến tận ngành ngân hàng khu vực.

Thông tin về việc ngân hàng Zions Bancorp sẽ chịu khoản lỗ khoảng 50–60 triệu USD do hai khoản vay với các bên thế chấp (borrowers) mà Zions cho là có sai sót, làm giả thông tin, vi phạm hợp đồng đã làm chấn động thị trường.

Không dừng lại đó, ngân hàng Western Alliance cũng thông báo đang khởi kiện một bên vay vì cáo buộc gian lận.

Những thông tin này diễn ra sau khi công ty cho vay ô tô dưới chuẩn Tricolor Holdings và nhà cung cấp phụ tùng First Brands phá sản đã khiến Phố Wall phải nhìn lại hệ thống tín dụng.

Sự sụt giảm đồng loạt của các chỉ số chứng khoán Mỹ, dẫn đầu là nhóm tài chính, cho thấy những vụ phá sản nhỏ ban đầu như Tricolor Holdings và First Brands không phải là sự cố đơn lẻ mà là dấu hiệu cảnh báo về những vấn đề sâu xa hơn trong hệ thống.

"Thị trường trước đây phản ứng như mọi chuyện rồi sẽ ổn thôi (sau vụ First Brands phá sản) nhưng tôi không chắc về điều đó đâu", CEO Dimon nhận định khi nhắc lại việc JPMorgan Chase từng phải cứu Bear Stearns khỏi phá sản trong cuộc khủng hoảng năm 2008.

Dấu hiệu rạn nứt

Hai vụ phá sản tưởng như chỉ liên quan đến lĩnh vực ô tô của Tricolor Holdings và First Brands đang dần bộc lộ sức công phá vượt xa phạm vi ngành công nghiệp. Cả hai đều phơi bày một thực tế đáng lo: hệ thống tín dụng Mỹ đang tồn tại những "mảng tối" về chất lượng cho vay, trong khi thị trường tài chính lại quá yên tâm với đà tăng trưởng kéo dài suốt hai năm qua.

Tricolor Holdings, một công ty cho vay mua ô tô dưới chuẩn tại Dallas, đã sụp đổ vào tháng 9 sau khi hàng loạt khách hàng không còn khả năng trả nợ trong bối cảnh giá xe tăng kỷ lục và chi phí sinh hoạt leo thang.

Ngay cả JPMorgan Chase, ngân hàng lớn nhất nước Mỹ, cũng thừa nhận thiệt hại 170 triệu USD do liên đới đến các khoản vay của Tricolor, một con số không lớn với "pháo đài tài chính" của JPMorgan, nhưng đủ để khiến giới đầu tư giật mình.

Chỉ vài tuần sau, First Brands, nhà cung cấp phụ tùng ô tô tư nhân, tiếp tục gây chấn động khi nộp đơn xin phá sản vì cấu trúc tài chính mờ ám.

Các nhà điều tra phát hiện công ty này sử dụng "vay ngoài bảng cân đối" để che giấu nợ, thậm chí tái sử dụng cùng một hóa đơn để vay nhiều lần từ các tổ chức tín dụng khác nhau. Bộ Tư pháp Mỹ đã mở cuộc điều tra hình sự, và các chủ nợ hiện đứng trước nguy cơ mất hàng tỷ USD.

Hai vụ việc liên tiếp khiến giới quan sát liên tưởng đến những ngày đầu của khủng hoảng 2008, khi sự sụp đổ của hai quỹ Bear Stearns từng bị xem nhẹ, cho đến khi toàn bộ hệ thống tài chính Mỹ lung lay.

Phản ứng trên thị trường tài chính diễn ra nhanh chóng. Chỉ trong phiên giao dịch thứ Năm, chứng khoán Mỹ đồng loạt lao dốc: Dow Jones mất hơn 300 điểm, S&P 500 giảm 0,63%, Nasdaq giảm gần nửa phần trăm. Riêng nhóm ngân hàng khu vực vốn được coi là "mạch máu" của tín dụng nội địa chịu cú đòn nặng nhất.

Zions Bancorp rơi 13% sau khi công bố khoản lỗ 50 triệu USD vì nợ xấu, còn Western Alliance Bancorp mất gần 11% khi tiết lộ đang kiện một khách vay vì gian lận.

Cổ phiếu Jefferies, một ngân hàng đầu tư lớn khác, cũng giảm hơn 10% do tiếp xúc với First Brands, mức giảm mạnh nhất kể từ tháng Tư. Chỉ số KBW Nasdaq Regional Banking Index sụt hơn 6%, đánh dấu một trong những phiên tệ nhất kể từ mùa xuân năm nay.

Tâm lý hoảng sợ lan khắp Phố Wall. Chỉ số VIX, thước đo biến động thường được gọi là "chỉ số sợ hãi", tăng vọt hơn 22%, trong khi chỉ số Fear & Greed Index của CNN lần đầu rơi vào vùng "cực kỳ sợ hãi" kể từ tháng 4. Giới đầu tư đổ xô tìm nơi trú ẩn: vàng lập đỉnh 4.300 USD/ounce, lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ giảm mạnh khi dòng tiền tháo chạy khỏi cổ phiếu.

Còn nhiều con gián khác

Trước diễn biến này, Jamie Dimon, CEO của JPMorgan Chase, người từng tham gia cứu Bear Stearns năm 2008, đã lên tiếng cảnh báo. Ông cho rằng các vụ việc như Tricolor hay First Brands có thể chỉ là "dấu hiệu đầu tiên" của một vấn đề tín dụng lớn hơn đang bị che giấu dưới bề mặt.

"Tôi có lẽ không nên nói điều này nhưng khi bạn thấy một con gián thì có lẽ sẽ có nhiều con hơn ở đằng sau...Mọi người nên cảnh giác về điều này", CEO Jamie Dimon của JPMorgan Chase cảnh báo trong cuộc họp với giới phân tích.

Ông nhấn mạnh rằng định giá tài sản đang ở mức quá cao, chênh lệch tín dụng quá thấp, và nếu kinh tế Mỹ bước vào chu kỳ suy thoái, "sẽ có rất nhiều khoản vay gặp vấn đề."

Cảnh báo của Dimon vang lên như hồi chuông báo động. Ông không nói thị trường sắp sụp đổ, nhưng ngụ ý rằng sự tự mãn đang khiến hệ thống tài chính dễ tổn thương hơn bao giờ hết.

Sự tương đồng với năm 2008 không thể bỏ qua. Khi ấy, khủng hoảng bắt đầu từ các khoản vay thế chấp dưới chuẩn, những hợp đồng tài chính phức tạp và sự thiếu minh bạch trong báo cáo của các định chế lớn.

Giờ đây, bức tranh tương tự đang xuất hiện với các khoản vay doanh nghiệp tư nhân, tín dụng ô tô, và quỹ tín dụng phi ngân hàng (private credit), lĩnh vực đang tăng trưởng nhanh nhưng giám sát lỏng lẻo.

Dù các chuyên gia cho rằng tình hình hiện tại chưa tới mức hệ thống, nhưng chuỗi sự kiện vừa qua cho thấy rủi ro tín dụng đã rời khỏi vùng an toàn. Một khi kinh tế chậm lại, những doanh nghiệp đang "bơi mà không mặc đồ", như cách Warren Buffett ví von, sẽ bị phơi bày.

"Bạn chẳng biết ai đang bơi mà không mặc đồ cho đến khi cơn sóng thần ập tới đâu", Warren Buffett nói.

Theo CNN, những gì đang diễn ra không phải là khủng hoảng, ít nhất là chưa. Tuy nhiên sự hoảng sợ trong ngành ngân hàng khu vực, phản ứng cực đoan của thị trường, và cảnh báo của những người như Jamie Dimon cho thấy sự mong manh của hệ thống tài chính Mỹ sau nhiều năm tăng trưởng quá nóng.

Nếu những "con gián" Tricolor và First Brands chỉ là khởi đầu, Phố Wall có lẽ sắp phải chuẩn bị tinh thần cho một cuộc kiểm chứng đau đớn khác, giống như 2008, khi mọi người chỉ nhận ra vấn đề thật sự sau khi quá muộn.

Nguồn: CNN, Fortune, BI

Nguồn: Cafef